Fragmenty z „Nabożeństwa i modlitwy do Najświętszego Serca Pana Jezusa“ ks. Józefa Krzemińskiego SJ
Historia kultu Serca Bożego
W 1765 roku papież Klemens XIII ustanawia święto liturgiczne Boskiego Serca Pana Jezusa. Był to początkowo przywilej tylko dla Polski, dla ówczesnego Królestwa Polskiego. Jednak w wieku XVIII i w pierwszej połowie wieku XIX kult ten tak się rozrósł, że nie było już w Kościele prawie żadnej diecezji, która by z tego polskiego przywileju nie korzystała. Powie papież Pius XII, że „Kult ten pokonawszy wszelkie zapory, rozlał się dosłownie po całym świecie”.
Prawdziwego jednak zwrotu i właściwego przełomu dokonali biskupi polscy przez swoje orędzie z roku 1764, na które odpowiedzią był dekret Stolicy świętej ustanawiający w rok potem święto Bożego Serca.
Kult bowiem Serca Jezusowego jest tak stary jak samo chrześcijaństwo. Pierwszą Jego czcicielką była bez wątpienia Matka Najświętsza – Maryja. Na tajemnicę Serca Bożego kierowały się oczy Jego Apostołów, którzy odpłacali Mu wzajemnością. W wiekach następnych do tego orszaku gorących czcicieli Serca Jezusowego wchodzą najwybitniejsi katolicy, doktorowie i święci, teologowie i asceci: Bernard, Anzelm, Bonawentura, Albert Wielki, Mechtylda, Gertruda, Katarzyna ze Sieny, Piotr Kanizjusz, Franciszek Salezy, Maria Małgorzata Alacoque, Colombiere, Alfons Liguori, Kasper Drużbicki.
Mozaika na frontonie kościoła przedstawiająca Najświętsze Serce Jezusowe. /fot. W. Zdunek
Na szczególne jednak wyróżnienie zasługuje święta z Paray le Monial (Małgorzata Maria Alacoque). Kto mógł przypuszczać, że skromna zakonnica, zupełnie nieznana światu, otworzy nową epokę w dziejach kultu Najświętszego Serca. … Sam Chrystus powierzył jej ukryte w Swym Sercu skarby. Od jej serca płonącego miłością do Serca Zbawiciela, jak świeca od świecy zapalały się inne pokrewne dusze. Obok takich praktyk pobożnych, jak pierwsze piątki, godzina święta, Komunia święta wynagradzająca, zlecił jej Chrystus podjęcie starań o ustanowienie w Kościele święta Jego Serca, w piątek po okresie Bożego Ciała.
Nabożeństwo do Bożego Serca nie tylko rozszerzyło się na cały świat, ale wzrastało i zakorzeniło się w żywym organizmie Kościoła tak głęboko, że dziś byłoby już niemożliwe oddzielić je od życia religijnego i pobożności chrześcijańskiej. Co więcej, w Sercu Zbawiciela upatrują papieże szczególny znak opatrznościowy na ostatnie czasy, znak odrodzenia i ratunku dla całej ludzkości, dla całego świata.
Bez przesady można stwierdzić, że w ostatnich wiekach losy naszej Ojczyzny z Sercem Bożym szczególnie się związały. Pierwsze w świecie kompendium tego nabożeństwa napisał polski jezuita, o. Kasper Drużbicki Ognisko serc – Serce Jezusa. Dzieło znane w całym Kościele i dotąd cenione.
Kaplica Serca Jezusowego /fot. W. Zdunek
Zabytkowy drewniany krucyfiks w Kaplicy Serca Jezusowego z połowy XVIII w. /fot. W. Zdunek
W drugiej połowie XVIII wieku, kiedy groźne chmury gromadziły się nad Rzeczpospolitą, w Sercu Jezusa szukają ratunku przywódcy państwa i kościoła. Po klęsce rozbiorów Polacy wiążą swoje szanse przetrwania i nadzieję na zmartwychwstanie Polski z czcią Bożego Serca . W okresie wzmożonego kulturkampfu Prymas Polski Arcybiskup Ledóchowski poświęca swoją metropolię gnieźnieńską Najświętszemu Sercu Pana Jezusa .W latach, kiedy kraj budzi się do wolności (1914- 1918), czynią to prawie wszyscy rządcy diecezji za przykładem dwóch najbardziej światłych i świętobliwych: biskupa Bilczewskiego i biskupa Pelczara, którego papież Jan Paweł II wyniósł na ołtarze – autora dzieł o Najświętszym Sercu i założyciela zgromadzenia Sióstr Sercanek. W obliczu nowego zagrożenia zmartwychwstałej Ojczyzny wznoszą się modły z kościołów i kaplic całego kraju, a na Jasnej Górze prymas Polski, kardynał Dalbor, w imieniu Episkopatu powierza Ojczyznę Sercu Zbawiciela i Jego Najświętszej Matce. Następnie, jako dziękczynne wotum za ocalenie zmartwychwstałej Polski wdzięczny naród wznosi w Poznaniu w 1932 roku pomnik z napisem: Sacratissimo Cordi – Polonia Restituta, dzieło zburzone przez okupanta w roku 1940. Również w dalszych dziejach Polski, w czasie drugiej wojny światowej i koszmarnej okupacji jaśnieje na ziemiach polskich dostrzegalne nachylenie się Jezusa i Maryi nad naszym narodem. Rośnie też zaufanie Narodu do Jego Najświętszego Serca.
A jak wygląda to dziś? Szukając odpowiedzi, wydobyłbym z poezji młodopolskiej słowa Jana Kasprowicza: „Dzisiaj ludziom więcej serca, niż białego chleba”. Serca Bożego i serca ludzkiego. Tę samą myśl podejmuje papież Jan Paweł II. Na progu swego pontyfikatu zwraca się do całego świata i poszczególnego człowieka zarazem: „Otwórzcie drzwi Odkupicielowi…”.A pielgrzymując po Polsce powie: „Nie można zrozumieć dziejów tego narodu- mojego narodu, bez Chrystusa…”. J widzimy w Polsce zwrot ludzi ku Chrystusowi; napełniły się seminaria diecezjalne i zakonne, zrodziły się różne grupy apostolskie przy parafiach, mnożą się także poświęcenia osób, rodzin, parafii i diecezji Bożemu Sercu. …